Granica działki to dość częsty powód sąsiedzkich konfliktów. Spór o faktyczny przebieg granic powstaje nawet wówczas gdy nieruchomości gruntowe oznaczone są ogrodzeniem czy w jakiś inny sposób. Jak powinno się postąpić w przypadku wystąpienia tego typu sporu z sąsiadem?
Rozgraniczenie nieruchomości
Krok, który można podjąć w dowolnym momencie, również wiele lat po zagospodarowaniu działki, to przeprowadzenie postępowania rozgraniczającego. Co istotne, prowadzone jest one wyłącznie w przypadku gdy granice działki są sporne, a nie w sytuacji, gdy granica jest uwidoczniona w dokumentach, ale nie została wykazana w terenie. Należy przy tym być świadomym, iż rozgraniczeniu podlegają jedynie nieruchomości gruntowe. Wniosek składa się wtedy do wójta, burmistrza czy prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości gruntowej. Wszczęta na tej podstawie procedura ma na celu ustalenie przebiegu granic działek przez określenie punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami graficznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiedniej dokumentacji. Wszystkie wymienione czynności wykonuje geodeta upoważniony przez wójta czy burmistrza. Po zakończeniu procedury sporządza protokół graniczny, na podstawie którego wójt wydaje decyzję o rozgraniczeniu. Cały proces został uregulowany szczegółowo w Prawie geodezyjnym i kartograficznym.
Co w przypadku gdy dokumenty są sprzeczne?
Jeżeli weryfikowane dokumenty okażą się sprzeczne musi dojść do porozumienia stron podczas ustalania tych granic. Jeśli sąsiedzi nie są skłonni wspólnie wypracować decyzji, to geodeta odgrywa wtedy rolę mediatora i podejmuje próbę nakłonienia strony do zawarcia ugody. Zawarcie takiej ugody ma moc ugody sądowej i zastępuje protokół graniczny. Gdy do tej ugody nie dojdzie lub nie ma podstaw do wydania decyzji przez wójta (np. sprzeczne dane w dokumentacji geodezyjnej lub brak wystarczających materiałów dowodowych), to organ ten jest zobowiązany do umorzenia rozgraniczeniowego i przekazania sprawy do sądu. Również każda ze stron niezadowolona z wydanej decyzji ma prawo zażądać skierowania sprawy do sądu w terminie 14 dni od wydania decyzji. Sąd po pierwsze ustala granice na podstawie stanu prawnego na podstawie wszystkich dostępnych dokumentów. Jeżeli to nie zakończy się sukcesem, to dokonuje ustalenia tych granic uwzględniając ostatni stan spokojnego posiadania. Gdy to również okaże się niemożliwe do ustalenia, to są ustali granice z uwzględnieniem wszystkich okoliczności.
Wznowienie znaków granicznych
Wznowienie granic jest to ich fizyczne odtworzenie, tj. przywrócenie stanu, który istniał przed przesunięciem znaków granicznych, ich uszkodzeniem czy zniszczeniem. Działania te nie wymagają postępowania administracyjnego, gdyż są jedynie czynnością techniczną, którą prowadzi najczęściej geodeta wybrany przez właścicieli sąsiednich działek. Gdyby jednak w międzyczasie powstał spór co do przebiegu odtworzonej granicy działki, wówczas konieczne byłoby przeprowadzenie postępowania rozgraniczającego.
